İLGİLİ MEVZUAT
Anayasa m. 35
Anayasa m. 45
5488 sayılı Tarım Kanunu
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu
5262 sayılı Organik Tarım Kanunu
Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği (30.06.2013 tarih ve 28693 sayılı R.G)
Arıcılık Yönetmeliği (30.11.2011 tarih ve 28128 sayılı R.G)
Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik (18.08.2010 tarih ve 27676 sayılı R.G)
Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği (29.12.2011 tarih ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı R.G)
Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Gıdalarda Bulunabilecek Farmakolojik Aktif Maddelerin Sınıflandırılması ve Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği (7.3.2017 tarih ve 30000 sayılı R.G)
Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği (29.12.2011 tarih ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı R.G)
Gıda Hijyeni Yönetmeliği (17.12.2011 tarih ve 28145 sayılı R.G)
Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmelik (5.4.2018 tarihli ve 30382 sayılı R.G)
Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği (26.1.2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı R.G)
20.2.2001 tarihli ve (AT) 2001/110 sayılı Bal ile İlgili Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi
Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği (Tebliğ No: 2020/7)
Ana Arı Yetiştiriciliği Talimatnamesi
Damızlık Ana Arı Yetiştiriciliği Talimatnamesi
BAL NEDİR, NASIL ÜRETİLİR?
Çiçekli bitkiler, nektar olarak bilinen tatlı bir sıvı salgılar (nektar balın kaynağıdır). Toplayıcı arılar (işçi arılar), çiçeklerden topladıkları nektarı, vücutlarında “bal midesi” olarak bilinen bölgede saklarlar. Bal midesi, arının sindirim için kullandığı mideden ayrı bir bölgedir. Nektarı toplayan arılar, daha sonra bu maddeyi kovandaki işçi arılara aktarır. İşçi arılar, toplayıcı arılardan aldıkları nektarı bir süre -ortalama 15 dakika- geri çıkarıp tekrar içerler. Bu süreç boyunca, arıların belli başlı enzimler içeren salgıları nektarın yapısına karışır, nektarda bulunan sakkaroz, glikoza, früktoz ve diğer oligosakkaritlere dönüşür. Sonraki adımda, kovandaki işçi arılar, balın nemini uçurmak için çok hızlı kanat çırparlar ve kovan içerisinde havalandırmayı sağlarlar. Böylece bal olgunlaşır.
Arılar, petekler dolduktan ve ballar olgunlaştıktan sonra, petekleri balmumu ile sıvarlar. “Bal hasadı” olarak bilinen süreçte, balı toplayabilmek için arıcılar petekleri kovandan çıkarıp, sıyırırlar (sırlanmamış bal yeteri kadar olgunlaşmamış kabul edilir). Daha sonra petekli ballar, süzme değirmeninde peteklerinden arıcı tarafından süzülür. Sonraki aşama balın, bal paketleme tesisine sevk edilmesi sürecidir.
Arıcıdan tesise ulaşan ballardan, arıcı bazında numune alınır ve kalite kontrol amacıyla laboratuvarda kalitesi ve gıda güvenliğine uygunluğu analiz edilir. Gerçek balın önemli özelliklerinden birisi, içeriğindeki su oranının oldukça düşük olmasıdır. Olgunlaşmış balın nemi %20’nin altında olmalıdır.
Kovandaki nektarın bala dönüşmesi, ortalama 1-3 gün sürer. Bal, yalnızca dişi arılar tarafından üretilebilir. Erkek arıların görevi üremek, nesli sürdürmektir.
BAL HASADINDA PRATİK BİLGİLER
Ülkemizde bal hasadı, bölgelere göre değişmekle birlikte genelde eylül ayı içerisinde yapılır.
Gerektiği durumlarda yılda birkaç defa ve farklı zamanlarda da hasat yapılabilir. Akdeniz sahil şeridinde mayıs ayında turunçgil, Muğla'da ekim ayında çam balı, yüksek yaylalarda ağustosta yayla balı hasat edilebilir.
Hasat esnasında arıları peteklerden uzaklaştırmak için çerçeveleri silkme, fırça, arı kaçıran, kimyasal madde veya hava akımı gibi malzeme gerektiren yöntemler kullanılabilmektedir.
Silkme işleminde arılar aşırı strese maruz kalmalarına rağmen en yaygın kullanılan sistemdir.
Arı kaçıran uygulamasında dikkat edilecek husus, ana arı ızgarası kullanılmış olan kovanlarda uygulanması gerektiğidir. Çünkü ızgara üstündeki peteklerde yavru bulunmayacağı için arıların terk etmesi sorun oluşturmayacaktır.
Sıcak havalarda arı kaçıranın uzun süre kullanılması kovan içerisindeki havalandırmayı önemli düzeyde aksatacağından petekler zarar görebilir.
Peteğin 2/3’ü sırlandığı zaman petekler hasada gelmiş demektir.
Bal almak amacıyla bir kovan açılmalı ve bal alma işlemi bittikten sonra diğeri açılmalıdır.
Arılara besin kaynağı bırakmaya dikkat edilmelidir.
Petekli ballar üzerlerindeki arılar silkelendikten ve arıcı fırçası yardımı ile tamamen uzaklaştırıldıktan sonra bal taşıma sandıklarına konulur.
Ballar kovandan alındıktan en kısa sürede süzülürse işlem kolay olur. Zaman geçtikçe balın akışkanlığı azalacaktır. Bu nedenle bal süzme anında sıcaklığın 30 derece civarında olması süzmeyi kolaylaştıracaktır.
Bal süzme odasına getirilen peteklerin üzerindeki sır tabakası bıçak veya tarak yardımıyla alınarak peteğin süzme makinesine konulacak hale getirilmesi sağlanır.
Merkezkaç kuvvetiyle çalışan süzme makinesi yardımıyla peteklerden bal süzme işlemi gerçekleştirilir.
Süzülen ballar yabancı maddelerden temizlenmesi için filtre edilmesi ve dinlendirilmesi işlemlerinden geçirilirler.
Dinlenmiş olan ballar laklı tenekelere konularak pazara sevk edilmeye hazır hale getirilirler.
Yağmacılığı önlemek için bal hasadı nektar akımının azalmaya başladığı günlerde yapılmalıdır.
Sabah saatlerinde kovandan ballı petekleri alma, öğle saatlerinde süzme ve akşam saatlerinde süzülmüş petekleri temizlemeleri amacıyla kovanlara geri verme yağmacılığa engellemek için etkili olmaktadır.
Süzülen petekler bir ballık içinde ve kuluçkalık üzerinde tekrar kovanlara geri verilerek arıların temizlemeleri sağlanır.
Temizlenen çerçeveler bir sonraki yıl arılarda tekrar kullanılmak üzere Büyük Mum Güvesine karşı önlemler alınarak depoya kaldırılırlar.
Hasat edilen ballar süzme veya petekli olarak pazara sunulabilirler.
Petekli bal piyasaya sürülecekse içerisinden yavru çıkmamış olan petekler tercih edilmeli, sırlamanın tam yapılmış olmasına dikkate edilmelidir.
Yeterli düzeyde sırlanmadan ve erken hasat edilen ballarda su oranı yüksek olacağı için balın kalitesi düşecek ve balda ekşime sonucu bozulma olacaktır.
Peteklerin bir kısmında sırlanmamış bal olması bal kalitesini olumsuz etkilememektedir. Ancak bu oran fazla olursa ballar bozulabilmektedir. Balın sırlanan kısmındaki su düzeyi düşüklüğü, sırlanmayan kısımdaki su düzeyi fazlalığını dengelemektedir.
Bunu sağlamak için göz kararı da olsa tüm peteklerin kapalı alanlarının toplamının 2/3 düzeyinde olmasına dikkat edilmesi yeterlidir. Aksi halde balda kalite önemli ölçüde düşecektir.
2020/7 TEBLİĞ NUMARALI TÜRK GIDA KODEKSİ BAL TEBLİĞİ
22/04/2020 Tarih ve 31107 Sayılı Resmi Gazetede Bal Tebliğ Yayınlandı. Balın tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, depolanması, nakledilmesi ve piyasaya arz edilmesi aşamalarında taşıması gereken özellikleri belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çıkan bu tebliğ ile birlikte 27/7/2012 tarihli ve 28366 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği (Tebliğ No: 2012/58) yürürlükten kaldırılmıştır.
YENİ BAL TEBLİĞİNDE NELER VAR?
Yeni tebliğde en göze çarpan değişiklikler; balın artık kovandan alındığı haliyle “ham bal” adı altında satışa sunulabilecek olması, çam balının diğer salgı ballarından ayrı olarak “Çam Balı” etiketi ile satışa sunulabilmesi ve monofloral olarak piyasaya arz edilen balların minimum polen içeriklerinin ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş olmasıdır. Bir diğer önemli değişiklik ise balın kristalleşmesinin (halk arasında balın katılaşması, donması olarak bilinir) doğal olduğu ibaresinin tebliğe girmesidir.
Tebliğe balın kristalleşmesinin doğal bir olay olduğu ve ayrıca ham bal tanımı girdiği için artık tüketiciler bu ayrımı yapabilecektir. Ham bal ısıl işlem görmemiş ve içerisindeki polenler tutulacak şekilde filtre edilmemiş baldır. Sadece içerisindeki gözle görülebilen yabancı maddeler süzülür ve kavanozlanır. Böylece kovandan gelen besin değeri korunarak bal tüketicilere ulaştırılır. Ham bal besin değeri açısından en değerli baldır. Aslında balın doğru tüketimi bu şekilde olmalıdır. Ham bal yüksek sıcaklıkta ısıl işlem görmediği için doğal olarak kristalleşir yani donar. Ama balın bu hali ile tüketilmesinde hiçbir sakınca yoktur. Balın asıl şifasından yararlanabilmek için bal ham haliyle tüketilmelidir.
Karıştırma ile mücadele kapsamında, çam balı dışındaki sekresyon, çiçek ve karışım balı için karbon değeri (eksi 23 ve altı) belirlenmiştir. Bu değerin, belirtilen sınırın üstünde olması bala mısır şekeri katıldığının anlaşılmasın imkân verecektir.
KONUNUN MARKA HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
6769 sayılı Sınaî Mülkiyet Kanunu’nun 3. maddesine göre;
Türk vatandaşları olanlar
Türkiye’de ikametgâhı olan gerçek kişiler
Şirket idare merkezi Türkiye’de olan tüzel kişiler
Türkiye’de sınai veya ticari faaliyette bulunanlar
Paris Sözleşmesine göre başvuru hakkına sahip olanlar
TRIPS Anlaşmasının (Ticaretle bağlantılı Fikri Mülkiyet Anlaşması) 1.maddesine göre Paris sözleşmesine taraf olmasa bile TRIPS taraf ülke vatandaşı olanlar
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kuruluş anlaşmasına göre başvuru hakkı sahibi olanlar
Karşılıklılık İlkesine göre Türk vatandaşlarına kanunen veya fiilen marka korunması sağlayan ülkelerin vatandaşlarından olanlar,
marka başvurusunda bulunabilirler.
Marka tescil başvurusu; SMK 11. madde ve SMK Yönetmeliği’nin 5. maddesinde gösterilen belgelere, TÜRKPATENT’e, fiziki olarak veya elektronik yolla gerçekleştirilir. Gerek fiziki gerekse elektronik yollarla yapılan başvuru Kurum’un kabul ettiği şekildeki formatta doldurulmalıdır. Aksi takdirde talep işlemden kaldırılır ve ücret başvuru sahibine ya da vekiline iade edilir (SMK Yön. m. 5/1).
“Marka Başvuru Formu”nda olması gerekenler SMK Yönetmeliği md. 5’te ayrıntılı olarak açıklanmıştır[1]. Bunlar:
Kurumun internet sayfasında yer alan “Marka Başvuru Formu ”nun bilgisayar ortamında eksiksiz doldurulmuş örneğinin,
Marka olarak kullanılmak üzere saptanan işaretin baskı yoluyla çoğaltmaya veya yayıma elverişli örneğinin,
Başvuruya konu mal ve hizmetin listesinin,
Marka başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belgenin aslının, (elektronik ortamda yapılıyorsa ücret dekontu talep edilmemektedir)
Marka örneğinde Latin alfabesi dışında harf veya harfler kullanılmışsa bunların Latin alfabesindeki karşılığının
eklenmesi zorunludur.
Ayrıca aşağıdaki bilgi ve belgeler de eklenmelidir:
Ortak marka veya garanti markasının başvurularında ayrıca Yönetmelikte belirtilen şartlara uygun hazırlanmış Teknik Şartname'nin,
Rüçhan hakkı talebi varsa rüçhan hakkı talep ücretinin ödendiğini gösterir belgenin,
Varsa Muvafakatname'ye (bkz. SMK Yön. m. 10) ilişkin bilgilerin,
Kurum’a teslim edilmesi zorunludur.[2]
Her başvuruyla sadece bir markanın tescili talep edilir (SMK md. 11/2). Fakat başvuru, başvuru sahibinin talebi üzerine tescil edilene kadar başvuru kapsamındaki mal/hizmetler bakımından iki ya da daha fazla başvuruya bölünebilir (SMK md. 11/5).
Başvurunun ne zaman yapılmış sayılacağı ise;
Elden teslimlerde: Başvuru tarihi, başvuru formunun ve başvuru için gerekli bilgi ve belgelerin Kurum tarafından alındığı tarih, saat ve dakikadır.
Online başvurularda ise başvuru tarihi, başvuru formunun usulüne uygun olarak doldurulduğu tarihtir.
SMK 11/3 fıkrasına göre marka başvurusuna konu mal ve hizmetler Nis Anlaşmasına göre sınıflandırılır. Daha sonra marka sahibi işareti seçtikten sonra koruma istediği mal ve hizmet sınıflarını sınıf kodlarıyla belirtmek zorundadır. SMK Yön. m. 9/2: “Tescili talep edilen mal veya hizmetlerin Nis Anlaşmasına göre sınıflara ayrılmış olarak ve mal veya hizmetlerin sınıf numaraları belirtilerek sunulması gerekir” fıkrası bu hususun hukuki dayanağıdır.
***BAL, PROPOLİS VE ARI SÜTÜ 30. SINIFA GİRMEKTEDİR.***
Marka başvurusu e-imza ya da mobil imza kullanılarak yapılabileceği gibi ve rezervasyon sistemi ile de yapılabilmektedir.
Bu kısımda şekli inceleme ve mutlak ret nedenleri yönünden incelenir. Ayrıca ilgili kişilerin itirazı üzerine nisbi ret nedenlerini ve varsa rüçhan hakkını başvuruda inceler.
Bu inceleme ilk olarak başvuru sahibinin SMK’nın 3. maddesi kapsamına giren kişilerden olup olmadığı ve 11. maddesinde de öngördüğü bilgilerin verilip verilmediği açısından incelenir. Ayrıca SMK Yön 4, 5, 6 maddelerinde şekil eksikliğini incelenirken, mutlak ret nedenleri ise SMK 5. maddesinde düzenlenmiştir. Mutlak ve nisbi ret nedenlerinin varlığı durumunda mahkeme tarafından markanın kısmen veya tamamen hükümsüzlüğüne karar verilebilmektedir.
Tescil edilen bir marka, başvuru tarihinden itibaren 10 yıl süre ile korumadan yararlanır. Onar yıllık periyotlarla yenilenmek suretiyle tescilli bir marka sınırsız bir süre ile korunması mümkündür. Yenilenme talebi koruma süresi sona ermeden önceki 6 ay içerisinde yapılması gerekir. Bu süre içerisinde yenileme talebinde bulunmayan markalar için, ek ücret ödemek şartıyla 10 yıllık sürenin sona ermesinden sonraki 6 aylık süre içerisinde de yenileme talebi yapabilmektedir.
KONUNUN İDARİ AÇIDAN İNCELENMESİ
Arıcılık Kapsamındaki Mevcut Yatırımlar için Gerekli Belgeler
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı
İşletme Kayıt/Onay/Şartlı Onay Belgesi
Çevre İzin Belgesi ya da Çevre İzin ve Lisans Belgesi
Arıcılık Kayıt Sisteminde Kayıtlı Olmak
Ana Arı Üretim İzni Belgesi
Gıda Hizmetlerine Kayıt Onay Aşamasında Gerekli Belgeler
Bu bölüme ilişkin evraklar için https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Gida-Ve-Yem-Hizmetleri/Gida-Hizmetleri/Kayit-Onay internet adresi ziyaret edilebilir.
[1] Başvuru formu ve başvuru formunun içermesi gereken bilgiler MADDE 5 – (1) Marka başvurusu, Kurum tarafından geçerli kabul edilen başvuru formunun elektronik ortamda doldurulması suretiyle Kuruma sunulur. Aksi halde başvuru işlemden kaldırılır ve talep halinde alınan ücret başvuru sahibine iade edilir. (2) Başvuru formunda aşağıdaki bilgilerin yer alması zorunludur: a) Başvuru sahibi veya sahiplerinin kimlik ve iletişim bilgileri. b) Başvuru vekil aracılığıyla yapılıyorsa vekilin kimlik ve iletişim bilgileri. c) Varsa rüçhan hakkı talebine ilişkin bilgiler. ç) Kanunun 4 üncü ve bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen şartları taşıyan marka örneği. d) Marka örneğinde Latin alfabesi dışında harf veya harfler kullanılmış ise bunların Latin alfabesindeki karşılığı. e) Marka başvurusuna konu malların veya hizmetlerin Nis Anlaşmasına göre sınıf numaraları ve bu numaralara uygun olarak düzenlenmiş listesi. f) Yetkili kişi veya kişilerce atılmış imza. g) Başvuru ücretinin, başvuru kapsamında birden fazla mal veya hizmet sınıfı varsa bu ilave sınıfların ücretinin ve varsa rüçhan hakkı talebine ilişkin ücretin ödendiğini gösterir bilgi. ğ) Varsa muvafakat nameye ilişkin bilgiler. h) Varsa ortak temsilciye ilişkin bilgiler. ı) Varsa ilave sayfa sayısı ve eklere ilişkin bilgi
[2] Türk Patent ve Marka Kurumu, Marka İnceleme Kılavuzu, 2019, s. 3. Erişim için bkz.: http://www.turkpatent.gov.tr
コメント